Η ζάχαρη περιέχεται σε πλήθος προϊόντων που καταναλώνονται καθημερινά από παιδιά και ενήλικες. Μάλιστα απαντάται σε πολλές διαφορετικές μορφές, γεγονός που συχνά την καθιστά «αόρατη» στις ετικέτες πολλών προϊόντων. Γενικά, είναι γνωστό ότι η ζάχαρη δεν έχει  κάποια ιδιαίτερη θρεπτική αξία, γι’ αυτό και οι θερμίδες που αποδίδει χαρακτηρίζονται ως «κενές». Επιπλέον, η συχνή κατανάλωσή της φαίνεται να έχει πολλές επιπτώσεις στην υγεία, κάτι που επιβεβαιώνεται από πλήθος επιστημονικών μελετών τις τελευταίες δεκαετίες. Μεταξύ των πιθανών συνεπειών της αυξημένης κατανάλωσης ζάχαρης περιλαμβάνεται και η εμφάνιση υπερκινητικότητας στα παιδιά. Ας δούμε όμως εάν κάτι τέτοιο επιβεβαιώνεται από την επιστημονική βιβλιογραφία ή αν πρόκειται για έναν ακόμη διατροφικό μύθο.

Πώς προέκυψε η σύνδεση ζάχαρης – υπερκινητικότητας

Η αρχή, έγινε τη δεκαετία του 1970, όπου η άποψη ότι η ζάχαρη προκαλεί υπερκινητικότητα στα παιδιά απέκτησε μεγάλη δημοσιότητα, σε συνέχεια της διαπίστωσης που έγινε από έναν γιατρό ο οποίος αφαιρώντας εντελώς τη ζάχαρη από τη διατροφή ενός παιδιού παρατήρησε βελτίωση της συμπεριφοράς του. Έκτοτε, πολλές μελέτες έχουν εξετάσει τη σχέση που πιθανόν να έχει η κατανάλωση ζάχαρης με την εμφάνιση συμπτωμάτων υπερκινητικότητας, σε παιδιά διαφόρων ηλικιών.

Η σχέση ζάχαρης – υπερκινητικότητας δεν επιβεβαιώνεται

Σε γενικές γραμμές, έχοντας χρησιμοποιήσει διαφορετικές μορφές και ποσότητες κατανάλωσης ζάχαρης και αξιολογώντας την επίδρασή της στη συμπεριφορά παιδιών με ή χωρίς διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ), οι μελέτες δεν επιβεβαιώνουν την άποψη ότι η ζάχαρη οδηγεί σε εμφάνιση υπερκινητικότητας. Ειδικότερα, πιθανολογείται πως η αλλαγή στη συμπεριφορά των παιδιών, συνδέεται περισσότερο με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες καταναλώνονται συνηθέστερα τα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη, όπως για παράδειγμα τα παιδικά πάρτι, που επίσης περιλαμβάνουν παιχνίδι, μουσική και άλλες μορφές διασκέδασης.

Άλλοι παράγοντες που συνδέονται με την υπερκινητικότητα στα παιδιά

Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι γονείς είναι πιο πιθανό να δηλώσουν ότι τα παιδιά τους εμφανίζουν υπερκινητική συμπεριφορά όταν υποθέτουν πως εκείνα έχουν καταναλώσει ζάχαρη. Πιο συγκεκριμένα, ερευνητές ζήτησαν από γονείς να αξιολογήσουν τη συμπεριφορά του παιδιού τους μετά από την κατανάλωση ενός ζαχαρούχου ροφήματος. Στην πραγματικότητα όμως, αν και το ρόφημα δεν περιείχε ζάχαρη, οι γονείς δήλωσαν ότι τα παιδιά τους ήταν πιο «υπερκινητικά» μετά την κατανάλωσή του.

Από την άλλη βέβαια, υπάρχουν ενδείξεις ότι ορισμένες χρωστικές ουσίες -που συχνά περιέχονται σε τρόφιμα που είναι πλούσια σε ζάχαρη- πιθανόν να ευθύνονται για την εμφάνιση υπερκινητικής συμπεριφοράς στα παιδιά.

Τι να κρατήσεις;

Συνολικά λοιπόν, θα λέγαμε πως δε φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης ζάχαρης και της εμφάνισης υπερκινητικότητας σε παιδιά με ή χωρίς ΔΕΠΥ. Αυτό βέβαια, δε σημαίνει πως η πρόσληψη ζάχαρης μπορεί να είναι ανεξέλεγκτη. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάς πως η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας, υπερβάλλοντος σωματικού βάρους και άλλων διαταραχών. Παράλληλα, τα τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αυτή, είναι πιθανό να αντικαταστήσουν τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίας στη διατροφή των παιδιών, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, υποβαθμίζοντας συνολικά την ποιότητά της.

Γράφει η Χριστίνα Κατσαρού.