Το λεμφοίδημα είναι μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση περίσσειας λεμφικού υγρού, που οδηγεί σε οίδημα, δυσφορία και μειωμένη κινητικότητα, κυρίως στα άκρα. Η εμφάνιση λεμφοιδημάτων είναι συχνότερη στον γυναικείο πληθυσμό. Τα λεμφοιδήματα συνήθως οφείλονται σε κάποια δυσλειτουργία των λεμφαγγείων ή προκύπτουν από βλάβη ή αφαίρεση των λεμφαδένων κατά τη διάρκεια θεραπείας κατά του καρκίνου ή χειρουργικής επέμβασης. Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για το λεμφοίδημα, μία κατάλληλη διατροφή και η απώλεια βάρους έχουν αποδεδειγμένα ευεργετική δράση στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής.

Ο ρόλος της Διατροφής στην αντιμετώπιση του Λεμφοιδήματος

Ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε Φυτικές Ίνες και Πρωτεΐνη

Μια καλά ισορροπημένη διατροφή είναι απαραίτητη για την επίτευξη και διατήρηση του σωματικού βάρους σε υγιή επίπεδα, με στόχο την υποστήριξη της ομαλής λειτουργίας του λεμφικού συστήματος. Ισορροπημένη θεωρείται μία διατροφή που περιλαμβάνει στις κατάλληλες ποσότητες:

• ποικιλία φρούτων και λαχανικών, καθώς είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες. Συστήνεται η κατανάλωση 2-4 μερίδων φρούτου/ ημέρα και 3-5 μερίδων λαχανικών/ ημέρα
• δημητριακά ολικής άλεσης και όσπρια για την περαιτέρω αύξηση στην πρόσληψη φυτικών ινών
• καλές πηγές πρωτεΐνης, όπως άπαχο κρέας, πουλερικά, ψάρια, αυγά, όσπρια, ξηροί καρποί και σπόροι.

Ταυτόχρονα, συνιστάται:

• η αποφυγή λιπαρών τροφών όπως τα τηγανητά, τα σφολιατοειδή ή τα παχιά κρέατα.
• η αποχή από την κατανάλωση αλκοόλ

Περιορισμός της πρόσληψης Νατρίου

Το υπερβολικό νάτριο μπορεί να συμβάλει στην κατακράτηση υγρών, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα του λεμφοιδήματος. Στον περιορισμό της πρόσληψης νατρίου βοηθά:

• Η αποφυγή προσθήκης επιτραπέζιου άλατος στο φαγητό και τη σαλάτα
• Η αποφυγή τροφών πλούσιων σε αλάτι όπως τουρσί, κονσερβοποιημένα, επεξεργασμένα και παστά κρέατα ή ψάρια και αλλαντικά
• Η αντικατάσταση των αλατισμένων ξηρών καρπών με ανάλατων
• Η αποφυγή τροφίμων που αποτελούν «κρυφές» πηγές νατρίου, όπως ψωμί, αρτοσκευάσματα, δημητριακά πρωινού και μπάρες δημητριακών, τυριά κ.α.
• Η προσεκτική ανάγνωση των ετικετών της συσκευασίας, ακόμη και γλυκών προϊόντων, ώστε να επιλέγονται τα τρόφιμα με τη χαμηλότερη περιεκτικότητα σε νάτριο

Επαρκής Ενυδάτωση

Η επαρκής πρόσληψη υγρών (2 λίτρα/ ημέρα) είναι ζωτικής σημασίας για τη λεμφική λειτουργία. Η κατανάλωση αρκετού νερού υποστηρίζει τις φυσικές διαδικασίες αποτοξίνωσης του σώματος και βοηθά στην πρόληψη της αφυδάτωσης, η οποία μπορεί να επιδεινώσει το πρήξιμο.

Αλλαγές του τρόπου ζωής που βοηθούν στη διαχείριση του Λεμφοιδήματος

Στη βελτίωση του λεμφοιδήματος συμβάλλουν και οι ακόλουθες πρακτικές:

• Η αποχή από το κάπνισμα.
• Η αποφυγή ακραίων θερμοκρασιών, τα καυτά μπάνια, η σάουνα, ενώ μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται στην αποφυγή εγκαυμάτων.
• Προσοχή στις λοιμώξεις. Αν συμβούν απαιτείται άμεση αντιμετώπιση με αντιβίωση.
• Η αποφυγή μεταφοράς ή άρσης μεγάλου βάρους.
• Η προτίμηση ρούχων και αξεσουάρ (π.χ. ζώνη, δακτυλίδια, βραχιόλια) που είναι χαλαρά και όχι σφικτά.
• Σχολαστική φροντίδα της επιδερμίδας και των νυχιών.
• Αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, επιλέγοντας ασκήσεις χαμηλής έντασης, όπως κολύμπι και περπάτημα και πιστή τήρηση του θεραπευτικού σχήματος ασκήσεων του φυσικοθεραπευτή.
• Χρήση ελαστικού γαντιού και κάλτσας σε περίπτωση ταξιδιού.
• Αποφυγή λήψης αίματος ή μέτρησης της αρτηριακής πίεσης από το πάσχον άκρο.
• Ενυδάτωση της επιδερμίδας τακτικά με καλλυντικά που έχουν χαμηλό ή ουδέτερο ph.
• Χρήση προστατευτικών γαντιών για τις δουλειές του σπιτιού ή τη φροντίδα κατοικίδιων ζώων.

Συμπερασματικά

Το λεμφοίδημα είναι μια χρόνια πάθηση που ταλαιπωρεί σε μεγαλύτερο ποσοστό το γυναικείο φύλο. Η διατροφή από μόνη της δε μπορεί να θεραπεύσει το λεμφοίδημα. Αναμφίβολα, όμως, η υιοθέτηση μιας προσεκτικής και υποστηρικτικής διατροφικής προσέγγισης, σε συνδυασμό με αλλαγές στον τρόπο ζωής, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη διαχείριση των συμπτωμάτων και τη συνολική ποιότητα ζωής.

Γράφει η Χριστίνα-Πωλίνα Λαμπρινού