Ο όρος χολολιθίαση χρησιμοποιείται για να περιγράψει την παρουσία χολόλιθων στη χοληδόχο κύστη. Οι χολόλιθοι, γνωστοί και ως πέτρες στη χολή, είναι στερεά σωματίδια που σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη όταν υπάρχει ανισορροπία στις ουσίες που συνθέτουν τη χολή, όπως η χοληστερόλη, τα χολικά άλατα και η χολερυθρίνη. Η χολολιθίαση συνήθως είναι ασυμπτωματική. Ωστόσο, όταν οι χολόλιθοι προκαλούν αποφράξεις ή φλεγμονή στη χοληδόχο κύστη ή στους χοληφόρους πόρους, τότε παρουσιάζονται διάφορα συμπτώματα όπως κοιλιακός πόνος, ναυτία, έμετος, διάρροια, ίκτερος, πυρετός κ.α. Αν λοιπόν έχεις διαγνωστεί με χολολιθίαση είναι σημαντικό να υιοθετήσεις μια κατάλληλη διατροφική προσέγγιση, όπως περιγράφεται στο συγκεκριμένο άρθρο, που βοηθά στη διαχείριση των συμπτωμάτων σου και μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών.
Διαιτητικό Λίπος
Δεδομένου ότι οι χολόλιθοι συχνά αποτελούνται από χοληστερόλη, η μείωση του συνολικού προσλαμβανόμενου λίπους, οποιασδήποτε μορφής π.χ. ζωικής προέλευσης (κρέας, τυρί, αυγό), ελαιόλαδο, σπορέλαια, βούτυρο, γλυκά κ.ά. είναι ευεργετική. Αντίθετα, προτίμησε άπαχες πηγές πρωτεΐνης, όπως πουλερικά, ψάρια και όσπρια, και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά ή χωρίς λιπαρά.
Diet hack: Επίλεξε απλές μεθόδους μαγειρικής όπως το βράσιμο και το ψήσιμο στο γκριλ ή στον ατμό για τον καλύτερο περιορισμό του προστιθέμενου λίπους.
Φυτικές ίνες
Σε γενικές γραμμές, οι φυτικές ίνες βοηθούν στη ρύθμιση της πέψης και μπορεί να αποτρέψουν το σχηματισμό χολόλιθων. Ωστόσο, εφόσον έχει διαγνωστεί χολολιθίαση, παρουσία φλεγμονής, θα χρειαστεί να περιορίσεις την κατανάλωση των καλών πηγών τους, δηλαδή τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα όσπρια, τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά καθώς η κατανάλωσή τους μπορεί να προκαλέσει περισσότερα συμπτώματα.
Η σταδιακή εισαγωγή τροφών με λίπος και φυτικές ίνες συνιστάται κατόπιν συνεννόησης με τον θεράποντα ιατρό ή με την υποχώρηση της φλεγμονής, ανάλογα με την ανεκτικότητα.
Διατροφικές συνήθειες
Ο όγκος και ο ρυθμός κατανάλωσης των γευμάτων παίζουν σημαντικό ρόλο και στη διαχείριση της χολολιθίασης. Για να μειώσεις την πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων προτίμησε:
- την κατανάλωση μικρών και συχνών ισοκατανεμημένων γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας
- την καλή και αργή μάσηση και κατάποση της τροφής
- την ανάπαυση μετά από κάθε γεύμα, παραμένοντας όμως σε καθιστή θέση
Κατάλληλα και ανεκτά τρόφιμα στη Χολολιθίαση
Βάσει των παραπάνω συστάσεων, στον παρακάτω πίνακα συγκεντρώνονται τα τρόφιμα που μπορείς να καταναλώνεις και όσα πρέπει να αποφεύγεις ανά κατηγορία.
| Κατηγορία τροφίμων | Συνιστώμενα Tρόφιμα | Μη συνιστώμενα Tρόφιμα |
|---|---|---|
| Δημητριακά & Αμυλούχα λαχανικά | Λευκό ψωμί και αρτοπαρασκευάσματα, λευκό ρύζι, λευκά ζυμαρικά, πατάτα, γλυκοπατάτα, καλαμπόκι | Οποιοσδήποτε αρτοσκεύασμα παρασκευασμένο με λίπος ( π.χ. βάφλες, ντόνατς, μπισκότα, λαδόψωμο, ελιόψωμο κ.α.), ρύζι – ζυμαρικά-καλαμπόκι αν είναι μαγειρεμένα με λίπος, τηγανητές πατάτες, τσιπς |
| Λαχανικά | Βραστά λαχανικά ( π.χ. κολοκύθια χωρίς σποράκια, καρότα, παντζάρια) | Λαχανικά τηγανητά ή μαγειρεμένα σε λιπαρά φαγητά όπως μουσακάς |
| Φρούτα | Κομπόστες φρούτων & οι χυμοί τους | Αβοκάντο, καρύδα & όλα τα ωμά φρούτα με σπόρους & φλούδα |
| Γαλακτοκομικά | Γάλα & γιαούρτι 0%, τυριά άπαχα κάτω από 10% λιπαρά (π.χ. cottage & μυζήθρα χωρίς αλάτι) με μέτρο έως ~60 γρ /ημέρα | Γάλα & γιαούρτι πλήρες ή ημιαποβουτυρωμένο, σοκολατούχο γάλα, κρέμα γάλακτος, τυριά, παγωτό |
| Κρέας, ψάρι, αυγό & όσπρια | Άπαχα μέρη κόκκινου κρέατος π.χ. ψαρονέφρι, μοσχάρι φιλέτο νουά, κοτόπουλο χωρίς δέρμα, γαλοπούλα, ψάρι, θαλασσινά, ασπράδι αυγού | Εντόσθια, αρνί, κατσίκι, πατέ, αλλαντικά, λουκάνικα, παϊδάκια, χοιρινό κρέας με λίπος, μοσχαρίσιο κρέας με λίπος, τηγανητά ή παχιά κρέατα, ψάρια σε κονσέρβες με λάδι, κρόκος αυγού, όλα τα όσπρια |
| Λίπη, ξηροί καρποί & σπόροι | Ελαιόλαδο, σπορέλαιο (προσοχή στην ποσότητα, ιδανικά το περιορίζουμε σε ~1 κ. σούπας/ ημέρα) | Μαργαρίνη, βούτυρο, ελιές, μαγιονέζα, κρέμα γάλακτος, σάλτσες με βάση τη μαγιονέζα ή την κρέμα γάλακτος, ξηροί καρποί, σπόροι |
| Ροφήματα | Νερό, αφεψήματα, τσάι, ροφήματα με κακάο χωρίς γάλα, καφές | Αναψυκτικά, σοκολατούχα, milkshake, ποτά που περιέχουν κρέμα ή καρύδα, αλκοόλ |
| Γλυκίσματα | Ζελέ, αποξηραμένα φρούτα, παγωτό με 0% λιπαρά και χωρίς επικάλυψη σοκολάτας, σορμπέ φρούτων, γρανίτα | Σοκολάτα, μπισκότα, κέικ, παγωτό, πίτες, και όλα τα γλυκά που παρασκευάζονται από σοκολάτα, ξηρούς καρπούς, αυγά, βούτυρο, μαργαρίνη, λάδι, κρέμα γάλακτος & γάλα ή γιαούρτι πλήρες |
Diet hack: Ενδέχεται μερικά από τα συνιστώμενα φαγητά (λαχανικά όπως κρεμμύδι, λάχανο, αγγούρι, χόρτα και κάποια καρυκεύματα) να προκαλέσουν δυσφορία για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν αντιληφθείς κάτι τέτοιο τότε προτίμησε να τα αποφύγεις για λίγο καιρό και δοκίμασε να τα εντάξεις σταδιακά έπειτα.
Συμπερασματικά
Στη διατροφική διαχείριση της χολολιθίασης, μια προσέγγιση με μικρά-συχνά γεύματα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος και φυτικές ίνες ξεχωρίζει ως βασική στρατηγική. Παρότι οι διατροφικές αυτές προσαρμογές είναι απαραίτητες, η ολοκληρωμένη φροντίδα θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως η επαρκής ενυδάτωση, ο συνολικά ισορροπημένος τρόπος ζωής και τα ειδικά χαρακτηριστικά των χολόλιθων. Η τακτική παρακολούθηση και η συνεργασία με τους κατάλληλους επιστήμονες υγείας, συμπεριλαμβανομένου διαιτολόγου- διατροφολόγου, μπορεί να συμβάλει στην αποτελεσματική διαχείριση και στη βελτίωση τόσο των συμπτωμάτων της χολολιθίασης όσο και της συνολικής ευεξίας σου!
Γράφει η Μαρία – Χρυσή Ανδριώτη.
Βιβλιογραφία
- GVogt D. Gallbladder disease: An update on diagnosis and treatment. Cleveland J Clin Med; 69:977-84.
- Torgerson J, Lindroos A, Naslund I, Peltonen M. Gallstones, Gallbladder Disease, and Pancreatitis: Cross-Sectional and 2-Year Data From the Swedish Obese Subjects (SOS) and SOS Reference Studies. Am J Gastroenterol; 1998: 1032-41.
- Pancorbo C, Carballo F, Harcajo P, et al. Prevalence and associated factors for gallstone disease : Results of a population survey in Spain. J Clin Epidemiol 1997; 50:1347-55.
- Littlefield, A. and Lenahan, C. Cholelithiasis: Presentation and management, Journal of Midwifery & Women’s Health, 2019; 64(3): 289–297.
