Τα μικροπλαστικά, δηλαδή τα μικροσκοπικά πλαστικά σωματίδια μεγέθους μικρότερου από 5 χιλιοστά, έχουν γίνει ένας διάχυτος ρύπος στο περιβάλλον και πλέον βρίσκονται παντού, από το πόσιμο νερό μέχρι και τα τρόφιμα, συσκευασμένα αλλά και φρέσκα. Η κατανάλωση μικροπλαστικών εγκυμονεί πιθανούς κινδύνους για την υγεία, όπως ενδοκρινικές διαταραχές, καρδιακές παθήσεις, πνευμονικές διαταραχές και άλλα μακροπρόθεσμα ζητήματα υγείας.
Δυστυχώς, τα μικροπλαστικά είναι πλέον τόσο διάχυτα που είναι σχεδόν αδύνατο να τα αποφύγουμε πλήρως. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι τρόποι να μειώσουμε την πρόσληψή τους, με μεγαλύτερη έμφαση να δίνεται στην έκθεση από το νερό, τα τρόφιμα και τον αέρα.
Τι μπορείς να κάνεις:
Απόφυγε το εμφιαλωμένο νερό
Μελέτες έχουν δείξει ότι το εμφιαλωμένο νερό μπορεί να περιέχει υψηλότερα επίπεδα μικροπλαστικών σε σύγκριση με το νερό της βρύσης. Φυσικά μπορεί να τύχει να πιείς περιστασιακά εμφιαλωμένο νερό, αλλά αν θέλεις να μειώσεις την έκθεση, μπορείς εναλλακτικά να έχεις μαζί σου ένα ανοξείδωτο ή γυάλινο μπουκάλι όταν βρίσκεσαι έξω. Σε κάθε περίπτωση απέφυγε την έκθεση του πλαστικού μπουκαλιού στον ήλιο.
Φίλτραρε το νερό της βρύσης
Το νερό της βρύσης μπορεί να περιέχει λιγότερα μικροπλαστικά από το εμφιαλωμένο, αλλά και πάλι παραμένει μία βασική πηγή έκθεσης. Για να τα αποφύγεις μπορείς να εγκαταστήσεις ένα φίλτρο νερού κάτω από το νεροχύτη ή να χρησιμοποιήσεις κάποια κανάτα ή ανοξείδωτο παγούρι με ενσωματωμένο φίλτρο νερού.
Μην αποθηκεύεις το φαγητό σε πλαστικά δοχεία/ τάπερ
Κάθε σπίτι έχει και από μία συλλογή τάπερ και το να σταματήσεις να αποθηκεύεις το φαγητό σου σε αυτά, ίσως είναι μία περίπλοκη διαδικασία. Όμως, αν σκεφτείς τις επιπτώσεις, ίσως είναι σημαντικό σιγά σιγά να αρχίσεις να αντικαθιστάς τα πλαστικά δοχεία με νέα γυάλινα ή ανοξείδωτα. Για να μειώσεις την έκθεση όταν εξακολουθείς να χρησιμοποιείς τα υπάρχοντα πλαστικά δοχεία, προσπάθησε να μην τα εκθέτεις σε υψηλές θερμοκρασίες. Απέφυγε να αποθηκεύεις σε αυτά ζεστό φαγητό ή να τα χρησιμοποιείς για να ζεστάνεις μαγειρεμένο φαγητό στην κουζίνα ή το φούρνο μικροκυμάτων (ακόμη και αυτά που αναγράφουν ότι είναι χωρίς BPA ή ασφαλή για φούρνο μικροκυμάτων). Το ηλιακό φως και τα οξέα μπορούν επίσης να προκαλέσουν τη μεταφορά μικροπλαστικών στο τρόφιμο που περιέχει το δοχείο.
Μην επαναχρησιμοποιείς πλαστικά μιας χρήσης από delivery
Το να επαναχρησιμοποιείς ένα πλαστικό δοχείο μίας χρήσης είναι μία πολύ καλή κίνηση για το περιβάλλον, αλλά πολύ κακή για το φαγητό σου. Αν θέλεις να το φυλάξεις, μπορείς να το χρησιμοποιήσεις μόνο για αποθήκευση φαγητού στην κατάψυξη ή για κάποια χρήση εκτός κουζίνας, αλλά όχι για αποθήκευση ή ζέσταμα μαγειρεμένου φαγητού.
Πλύνε τα πλαστικά στο χέρι
Οι αυξημένες θερμοκρασίες του πλυντηρίου πιάτων μπορεί να αποδομήσουν το πλαστικό —ακόμη και το πλαστικό που πλένεται στο πλυντήριο πιάτων— και να οδηγήσει σε διασπορά μικροπλαστικών. Προσπάθησε να πλένεις τα πλαστικά δοχεία τροφίμων στο χέρι.
Χρησιμοποίησε ξύλινες επιφάνειες κοπής
Οι πλαστικές επιφάνειες κοπής μπορεί να είναι μια σημαντική πηγή μικροπλαστικών στη διατροφή, καθώς το πλαστικό που κόβεται όταν κόβεις επανειλημμένα την επιφάνεια, καταλήγει στο τρόφιμο και κατά συνέπεια στο φαγητό που ετοιμάζεις.
Επίλεξε φρέσκα τρόφιμα
Ένας ακόμη τρόπος για τη μείωση της κατάποσης μικροπλαστικών είναι η επιλογή φρέσκων τροφίμων έναντι των επεξεργασμένων και συσκευασμένων. Τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι πιο πιθανό να περιέχουν μικροπλαστικά λόγω της πιθανότητας επιμόλυνσης κατά την επεξεργασία τους, αλλά και της εκτεταμένης παραμονής τους σε πλαστικές συσκευασίες. Επέλεξε εναλλακτικές συσκευασίες όπως τρόφιμα αποθηκευμένα σε χάρτινο περιτύλιγμα ή γυάλινα βάζα.
Συμπερασματικά
Η ευρέως διαδεδομένη εκτίμηση ότι ένας μέσος άνθρωπος καταναλώνει σε μία εβδομάδα, πλαστικό ίσο με μία πιστωτική κάρτα έχει πλέον αμφισβητηθεί. Ωστόσο, είναι σαφές ότι το πλαστικό που καταναλώνουμε εξακολουθεί να είναι περισσότερο από ό,τι είναι προορισμένο το σώμα μας να διαχειριστεί.
Δεδομένου του αυξανόμενου όγκου στοιχείων και της παγκόσμιας ανησυχίας για τα μικροπλαστικά, είναι πιθανό να αρχίσουμε να βλέπουμε περισσότερα μέτρα από τους φορείς δημόσιας υγείας, όπως η αντικατάσταση πλαστικών μιας χρήσης με επαναχρησιμοποιούμενα (π.χ. χάρτινα καλαμάκια, μαχαιροπήρουνα από bamboo κ.α.). Μέχρι τότε, η προσωπική φροντίδα και η μείωση της έκθεσης στο πλαστικό είναι η πρώτη γραμμή άμυνας.
Γράφει η Βίκη Κεραμίδα.
Βιβλιογραφία
-
1. Qian N, Gao X, Lang X, Deng H, Bratu TM, Chen Q, Stapleton P, Yan B, Min W. Rapid single-particle chemical imaging of nanoplastics by SRS microscopy. Proc Natl Acad Sci U S A. 2024 Jan 16;121(3):e2300582121. doi: 10.1073/pnas.2300582121. Epub 2024 Jan 8. PMID: 38190543; PMCID: PMC10801917.
2. Yadav H, Khan MRH, Quadir M, Rusch KA, Mondal PP, Orr M, Xu EG, Iskander SM. Cutting Boards: An Overlooked Source of Microplastics in Human Food? Environ Sci Technol. 2023 Jun 6;57(22):8225-8235. doi: 10.1021/acs.est.3c00924. Epub 2023 May 23. PMID: 37220346.
3. Thompson, R. C., Swan, S. H., Moore, C. J., & vom Saal, F. S. (2009). Our plastic age. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 364(1526), 1973-1976.
4. Kosuth, M., Mason, S. A., & Wattenberg, E. V. (2018). Anthropogenic contamination of tap water, beer, and sea salt. PLoS ONE, 13(4), e0194970