Το ουρικό οξύ σχηματίζεται στον οργανισμό από τον καταβολισμό των νουκλεϊκών οξέων. Τα αυξημένα επίπεδά του στο αίμα μπορεί να οδηγήσουν σε μια κατάσταση που ονομάζεται υπερουριχαιμία, η οποία σχετίζεται με ουρική αρθρίτιδα και αυξημένο κίνδυνο για νεφρολιθίαση (πέτρες στους νεφρούς). Τα αίτια που οδηγούν σε υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα περιλαμβάνουν το υπερβάλλον σωματικό βάρος καθώς και τη γρήγορη απώλεια βάρους, την υπερκατανάλωση αλκοόλ, την αφυδάτωση και ορισμένες παθολογικές καταστάσεις. Μία ακόμη από τις κύριες αιτίες των αυξημένων επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα είναι η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες. Οι πουρίνες είναι φυσικές ενώσεις που βρίσκονται σε ορισμένα τρόφιμα και διασπώνται από τον οργανισμό σε ουρικό οξύ. Η διαχείριση των επιπέδων του ουρικού οξέος μέσω της διατροφής και των αλλαγών στον τρόπο ζωής είναι ζωτικής σημασίας λοιπόν! Στο παρόν άρθρο συνοψίζονται όλες οι βασικές διατροφικές οδηγίες που βοηθούν στη μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος.

Τι να κάνεις αν έχει αυξημένο ουρικό οξύ;

Ακολουθώντας τις βασικές αρχές αντιμετώπισης της υπερουριχαιμίας στόχευσε:

• Στην επαρκή ενυδάτωση, η διατήρηση της οποίας είναι απαραίτητη για την πρόληψη του σχηματισμού κρυστάλλων ουρικού οξέος στις αρθρώσεις και τους νεφρούς και την προώθηση της απέκκρισής του μέσω των ούρων. Δώσε έμφαση στην κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων νερού (>2 L ημερησίως).
• Εάν έχεις παραπάνω βάρος προσπάθησε να το μειώσεις σταδιακά και όχι απότομα (μέχρι 4 κιλά/ μήνα), τηρώντας ένα ισορροπημένο με ποικιλία τροφών υποθερμιδικό διαιτολόγιο σε συνδυασμό με τακτική σωματική δραστηριότητα.
• Προτίμησε γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά. Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι το ασβέστιο στα προϊόντα αυτά μπορεί να βοηθήσει στην απέκκριση του ουρικού οξέος από το σώμα.

Diet hack: Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση καφέ μπορεί να σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας. Επομένως, αν αγαπάς τον καφέ, μπορείς να συνεχίσεις να τον καταναλώνεις, απολαμβάνοντας τα οφέλη της συνετής του κατανάλωσης!

Τι να αποφεύγεις αν έχεις αυξημένο ουρικό οξύ;

Βάσει των επίσημων κατευθυντήριων συστάσεων για τη μείωση των επιπέδων του ουρικού οξέος στο αίμα χρειάζεται περιορισμός ή ακόμη και αποφυγή σε μερικές κατηγορίες τροφών. Πιο συγκεκριμένα:

• Απόφυγε την κατανάλωση αλκοόλ, ειδικά κατά τις εξάρσεις της ουρικής αρθρίτιδας. Κατανάλωσε το πολύ 1 ποτό σε συχνότητα 1-2 φορές/ εβδομάδα, π.χ. 250mL μπίρα ή 125mL κρασί ή 1 σφηνάκι ούζο.
• Περιόρισε την κατανάλωση τροφών που περιέχουν σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη. Το συστατικό αυτό χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία, αντί της ζάχαρης ως οικονομικότερο γλυκαντικό, για την παραγωγή επεξεργασμένων τροφίμων κατά κόρον στις Η.Π.Α. Τέτοια τρόφιμα είναι: ανθρακούχα ποτά, μείγματα μπισκότων, μπισκότα, έτοιμες σάλτσες, δημητριακά πρωινού, μαρμελάδες, γλυκά, σιροπιαστά, κρουασάν, επιδόρπια γιαουρτιού, παγωτά, κέτσαπ, συντηρημένα κρέατα, κονσερβοποιημένα φρούτα και λαχανικά, έτοιμες σούπες κ.ά. Στην Ελλάδα συναντάται στις ετικέτες με διάφορες ονομασίες, όπως: σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, σιρόπι γλυκόζης, σιρόπι γλυκόζης- φρουκτόζης, αμυλοσιρόπιο.
• Περιόρισε την κατανάλωση των πλούσιων σε πουρίνες τροφών. Τα τρόφιμα αυτά εμπεριέχουν 150 – 825 mg πουρινών/100 g και είναι: τα εντόσθια, οι αντσούγιες, οι ρέγκες, το σκουμπρί, τα αλλαντικά, οι σαρδέλες, τα θαλασσινά (γαρίδες, οστρακοειδή, αστακός, κ.λ.π.), οι σούπες και οι ζωμοί κρεάτων και τα κόκκινα φασόλια.
• Προτίμησε σε αραιή συχνότητα τροφές μέτριας περιεκτικότητας σε πουρίνες (50-150 mg πουρινών/ 100 g). Τέτοιες τροφές είναι: τα σπαράγγια, το σπανάκι, το κουνουπίδι, τα μανιτάρια, το κυνήγι, τα ψάρια, το κρέας, το κοτόπουλο και τα περισσότερα όσπρια όπως οι φακές, τα ρεβίθια και τα μαύρα φασόλια.

Οι παραπάνω διατροφικές πληροφορίες συγκεντρώνονται στον παρακείμενο πίνακα.

Diet Hack: Ο τρόπος προετοιμασίας και μαγειρικής των οσπρίων και των λαχανικών μπορεί να επηρεάσει την περιεκτικότητά τους σε πουρίνες. Συγκεκριμένα, για τη μείωση των πουρίνων στα λαχανικά προτείνεται το μαγείρεμά τους, ενώ στα όσπρια πρώτα το μούλιασμα, η αλλαγή του πρώτου νερού βρασμού και στη συνέχεια το μαγείρεμά τους σε φρέσκο νερό.

Συμπερασματικά

Η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των επιπέδων του ουρικού οξέος στο αίμα και την πρόληψη των επακόλουθων δυσμενών καταστάσεων υγείας. Ο συνδυασμός μιας κατάλληλης διατροφής με τον θερμιδικό περιορισμό και την τακτική άσκηση, πέρα από τα οφέλη στα επίπεδα του ουρικού οξέος, μπορεί επίσης να βελτιώσει τη συνολική υγεία βοηθώντας στην επίτευξη και διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι οι ατομικές απαντήσεις στις συνολικές αλλαγές ίσως ποικίλλουν. Αυτό που λειτουργεί για ένα άτομο μπορεί να μην φανεί αποτελεσματικό για κάποιο άλλο. Αν ανησυχείς για τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα σου ή για την πιθανότητα ουρικής αρθρίτιδας επικοινώνησε με έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο με τον οποίο θα σχεδιάσετε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής προσαρμοσμένο στις ανάγκες και στις προτιμήσεις σου.

Γράφει η Χριστίνα-Πωλίνα Λαμπρινού